Zilan katliamının son tanıkları (Resimler)

Ağrı’da ateş sönmeyince ve Zilan’da başkaldırı patlak verince, Mustafa Kemal’in ordusu oraya yöneldi. Sonra 20. yüzyılın ilk toplu Kürt katliamı olan Zilan Katliamı yapıldı. Yıl 1930… aylardan Haziran…

Erciş teyyare karargahı, 1930 Temmuz...

AĞRI KÜRT DİRENİŞİ ve ZİLAN KATLİAMI

Ağrı Dağı’nda Broyê Heskê Telli 1926 yılında İsyan’ı başlattı. 1926 Sürgün yasasına karşı çıktığı için, jandarmalar tarafından tacize uğramış, cevap olarak da Ağrı Dağı’na çekilip direneceğinin mesajını vermişti.

ZİLAN’IN KÜLLERİ ÜZERİNDE KURULAN KIRGIZ KÖYÜ

ZİLAN’IN KÜLLERİ ÜZERİNDE KURULAN KIRGIZ KÖYÜ

“ he oğlım meni deli edisan ha… birinci vatanıni korıyipsan da şimdi ikinci vatanıni korıyican?belengaz oğli belengaz…(oğlum birinci vatanını koruyabildin mi ki şimdi ikinci vatanını koruyabileceksin? Beni deli etme gariban oğlu gariban)
Köyün ismi, Afganistan ile Kırgızistan'ın sınırını oluşturan Pamir dağları ve Afganistan'ın Pamir bölgesinden geliyor.

Sedat Ulugana: Zilan katliamının son tanıkları

Ağrı Yanıyordu. Bir yandan Bro, bir yandan Xoybun’un askeri İhsan Nuri, Türk askerleriyle çarpışıyorlardı. Xoybun’un andı içilmişti: “Ümidinizi kaybetmeyiniz! Kürdistan bağımsızlığına kavuşacak ve Kürt ulusu bahtiyar olacaktır. Atalarımızın şu sözünü unutmayınız: ‘Bextê Romê Tüneye!’(Rom’un bahtı yoktur)”

NİHAT GÜLTEKİN: Dengbêj Kerem

23 Kasim 2009

Yaşadığımız bu topraklarda Kürtler, tarihin derinliklerinden günümüze ulaşan çok zengin bir sözlü edebiyata sahiptirler. Çeşitli nedenlerden dolayı yazılı edebiyat fazla gelişmedi.

NİHAT GÜLTEKİN: Dünyanın en büyük ikinci meteor çukuru: Qula Tepî

Tarihi ve kültürel bir zenginlik kenti olan Bazîd’in turizm açısından en önemli yerlerinden biri de Meteor Çukuru’dur. Bazîd’in 35 kilometre doğusunda, İran sınırına 2 kilometre uzaklıkta, Gürbulak sınır kapısı ile Sarıçavuş –Gülveren (Gırberan) köyü arasındadır.

EYYÜP GÜL *: Yeniden başlamamak için

İngilizlerin sonu gelmez işleri tanımlayan “Forth Köprüsü’nü boyamak gibi” (It’s like painting the Forth Bridge) gibi güzel bir deyimleri var.

Forth Köprüsü, 1890’da İskoçya’daki Forth Irmağı üzerinde, 45 bin ton çelik kullanılarak yapılan 2529 metre uzunluğundaki bir köprü. Köprünün paslanmasını engellemek için yapılan boyama işlemi üç (3) yıl sürdüğünden, köprünün sonuna gelindiğinde baş tarafı yeniden boyamanın zamanı da gelmiş oluyor. Deyimin hikayesi bu. Bu deyim-hikaye bana devletin Kürt sorununu yaklaşımını anıştırdı; size de anıştırmıyor mu? Bu anıştırmanın nedeninin görmek için sadece ikiyüz yıllık tarihimize bakmak yetecektir. 1800’lerden günümüze kadar “Forth Köprüsü’nü” 29 kere boyadık, hala da boyamaya niyetinde olanların az olmadığını biliyoruz. Ağrı isyanından sonra “Hayali Kürdistan burada meftundur” diyerek Kürtlerin hayallerini beton mezara tutsak ettiklerini ilan ettiler. Sonuç ne oldu: İşin üstünü boyamayı “sarsılmaz-eğilmez-bükülmez ve dahi yılmaz” bir azim ve kararlılık içinde olunmasına rağmen işin boya kaldırır yanı kalmadı. Bu nedenle olacak her şeyi güç ilişkilerine göre değerlendiren, vicdan ve ahlakı kamusal alanın dışında tutan stratejikleri ve emekli topçu askerlerin hikmeti satır aralarında gizli analizlerini bir tarafta bırakırsak sorunun adı Kürt sorunu olarak konulmuş bulunmaktadır.

Bîranînên şahidê 2 serhildanan piştî 20 salan derketin holê

Bîranînên şahidê Serhildana Agirî û Şêx Saîd Fesîh Kaya yê li Navçeya Mîlazgirê ya Mûşê piştî mirina wî 20 sal şunda derketin holê.

Komkujiya Geliyê Zîlan çawa qewimî?

Li gorî belgeyên Serfermandariya Giştî van agahiyan dide; di 25’ê tîrmeha 1930’an de koma ku serî li ber dewletê hilda ji hêla mufrezeya Dervîş Beg ve ser wan girtiye û yên reviyane jî îmha kirine.

Kürt ulusu özgür yaşamak istiyor

“Uygar dünya kamuoyu için Kürdistan sorunu yoktur ve bu konuda bilgilendirilmemişlerdir. Ama, Kürdistan sorunu vardır ve dünyada tek evladı kalana dek de var olacaktır. Bu gerçek, ulusun özgürlüğünün ilan edildiği gün bitecektir. Kürdistan halkı özgür yaşamak istiyor.”

Kürt sorunu neden çözülemedi ya da ‘Şark Islahat Planı’ - 2

AĞRI KATLİAMINI ANLATAN NEMÎNIM ADLI AĞITIN TAHLİLİ

Nedim DÎT/ ŞİİR ve STRAN TAHLİLLERİ NEMÎNİM
“Her sanat eseri bir uçtan onu yaratan kişiyi ilgilendirirse de, diğer uçtan duygulandırdığı insan topluluğunu ilgilendirir.” (1).

HOYBUN ÖRGÜTÜ ( 1927 – 1946 )

1927 yılında Lübnan Beyrutta kuruldu, Şeyh Said Hareketi sırasında ihanet etmişler ile şeyh Said hareketinde olup yenilenlerin birlikte kurduğu bir örgüttür.

AĞRI İSYANLARI VİDEOLAR

AĞRI KATLİAMINI ANLATAN BİR AĞIT

İSYAN DÖNEMİNE AİT GAZETE KÜPÜRLERİ

AĞRI İSYANLARI VE AĞRI KATLİAMI RESİMLERİ

AĞRI İSYANLARINDAN (KATLİAM)

Rom xayîn e Zeynê teslîm nabe

Di dema serhildanê de Zeynê çek hilgirtiye, bi mehan li çiyê maye û şer kiriye. Di nav kesên ku tê xwestin teslîm bibe Zeynê jî heye.

Gotinên Zeynê îro jî ji aliyê dengbêjên herêmê ve têne gotin: ‘’Ça teslîmê Romê dibî?/ Tu nizanî Rom xayîn e /Ez Zeynê me, Zeyna Hemo me/ Gura serê çiya me / Wele nabe, tu car nabe / Heft bavê Romê were / Zeynê teslîmê wana nabe...“

Çemê Zîlanê bi cenazeyan tijî bû

Çemê Zîlanê bi cenazeyan tijî bû


Di rojnameya Cumhuriyetê ya 16’ê tîrmeha 1930’an de ji bo Qirkirina Zîlanê wiha digot: “Di hereketa Zîlanê de zêdetirî 15 hezar eşqiya hatin îmhakirin. Şerê li wir bi tarzekî serkeftî pêk hatiye û çemê Zîlanê bi cenazeyan tijî bûye”.

Nihat Gültekin: İhsan Nuri Paşa (1893 – 1976)

İhsan Nuri Paşa’nın ismi anılınca kuşkusuz akla gelen ilk şey Ağrı İsyanı ve direnişidir. Direnişin ve isyanın askeri komutanı ve lideridir. Paşalık unvanı da Kürtler tarafından kendisine verilmiştir.

Son tanıkların dilinden Zîlan Katliamı

Yüzlerce ceset altından sağ kurtulan Geliyê Zîlan Katliamı mağduru iki tanık, o dehşet anları bütün çıplaklığıyla anlattı...

Belgeyeka fransî: lîsta berpirs û endamên Xoybûnê

Çavkaniya van agahdariyan belgeyek e ku fermandarê tabûra ewlekariya frensî li Qamişlo şandibû ji fermandarê ewlekariya wîlayeta Helebê re ; di 17 meha Eylûla sala 1931 de ; di bin nemra 777/S.G.K. de.

HACO AXA

Haco

Haco Axayê hevêrkî ev nav li Haco hatiya kirin. Navê eşîra wî lê hatiya kirin. Hevêrkî jî xiristiyan, musilman û êzîdî ne û ji 24 eşîrên biçûk pêk tên. Her eşîrek girêdayî serokekî ye û di dawiyê de jî tev girêdayî serokatiyekê ne. Axa, yan jî serokê vê eşîrê Mala Osmên in, Haco, Çelebî, Saroxan, Xelefê Circo û Elîkê Batê … Hevêrka jî weke gelek êl û eşîrên din ê kurdan, girêdayî Mîrê Bota bûn.

Eşîrên navdar di nav Hevêrka de ev in: Alika, Beravî, Bûtika, Çomera, Delmemika, Dêra, Domana, Dorika, Erebiya, Omerka, Rayît, Elîka, Saliha, Şemika …ûhd.

Pêwendîyên “Xoybûnê” û “Daşnaksûtyûnê”

STOCKHOLM, 27/9 2010 — Têkçûna serhildanên li Kurdistana Tirkîyê, Îranê û Îraqê di nîveka salên 20î serekên kurdan, ko piranîya wan li ser axa Tirkîyê xuliqîbûn, hişyar kir, ko rêxistinên miletîyê saz bikin û kar û emelên xwe ji bingehê va biguhêrînin.

BIROYÊ HESIKÊ TÊLÎ

Wahdet ATEŞ/ Birhoyê Heskê Têlî û Berxwedana Agirîyê
Birhoyê Heskê Têlî û Berxwedana Agirîyê

Ferzende Beg / Arama Gernas

Dema meriv bi agahîyên nîvçe behsa jînenîgarîya lehengek dike, acizîyek xwe berdide ser dilê meriv û pênûs di destê meriv da sar dibe. Lehengekî ku di du serhildanan da bûye nîşana mêrxasî û welatperwerîyê. Lehengek ku di rêvebirîya herî bilind da cîh girtiye û tu car paxavê bi dijmin nexistiye. Ferzende Beg ê bavê Elfesîya.

AĞRI SAVAŞÇILARININ BİR KISMI (1926 1932)

AĞRI SAVAŞÇILARININ BİR KISMI (1926 1932)

XALIS BEG: sîpkî aşiretinin lideri Aptulmecit beg’in oğludur.
Çevrede zenginliği ve yurtseverleri ile tanınan bu ailede sürgüne yollanmıştı.
Ağrı savaşlarının başlaması üzerine , Xalis beg bazı akrabalarıyla kaçıp Ağrı’ya gitti.
Bilgi, donanım ve becerisiyle harekete değerli hizmetlerde bulundu.
Xalis beg, Ağrı Kürt cumhuriyetinin Beyazıt valisi ve Ağrı savaş konseyi üyesiydi.